Song hành với các điều chỉnh tăng mạnh lãi suất huy động VND và USD, lãi suất cho vay những ngày gần đây cũng lần lượt được các NHTM đẩy lên với mức tăng lớn nhất được ghi nhận tới 2%/năm.
Dù các NHTM không thông báo rộng rãi, song theo phân tích của NHNN, trong các ngày qua hàng loạt các NHTM đều đưa mức lãi suất cho vay phổ biến lên 11-12%/năm và phần lớn đều chạm trần lãi suất cho phép.
Đáng lưu ý lãi suất cho vay thỏa thuận đối với các nhu cầu vốn phục vụ đời sống, cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng phổ biến ở mức 14-16%/năm như trước đây được nâng lên mức 15-17%/năm.
Mức tăng lãi suất cho vay sau quyết định điều chỉnh lãi suất cơ bản theo như phân tích của NHNN phổ biến ở mức 1,5-2%/năm đối với cho vay thông thường và khoảng 0,5-1%/năm đối với cho vay các nhu cầu vốn phục vụ đời sống và cho vay thông qua thẻ tín dụng.
Không chỉ riêng với dòng vốn VND, lãi suất cho vay USD cũng có mức tăng đáng kể và tạo nên sự chênh lệch lớn trong biểu lãi vay giữa nhóm các NHTM nhà nước và cổ phần. Với mức tăng khoảng 0,3-0,5%, lãi suất cho vay USD của nhóm các NHTM nhà nước hiện phổ biến ở mức 5,5-6,5%/năm, thấp hơn nhiều mức 5,5-7,5%/năm đối với cho vay ngắn hạn và 6,0-8,0%/năm đối với cho vay trung, dài hạn tại các NHTMCP.
Trái ngược với mức tăng lớn của lãi suất cho vay, lãi suất huy động đối với cả VND và USD lại được các NHTM điều chỉnh ở mức thấp và dưới “ngưỡng” 10,5%/năm được NHNN ấn định. Mức điều chỉnh lãi suất VND lớn nhất được ghi nhận ngay sau quyết định tăng lãi suất cơ bản có hiệu lực dừng lại ở mức 0,7-1,3%/năm.
Song mức lãi suất huy động VND cao nhất trên thị trường (10,5%/năm) nhanh chóng bị xóa bỏ và lùi về mốc 10,49%/năm khi NHNN đưa ra yêu cầu thanh tra toàn diện các NHTM có lãi suất huy động VND từ mức 10,5%/năm.
Cùng lúc với VND, lãi suất huy động USD cũng chứng kiến mức tăng đáng kể 0,3-0,7%/năm và đưa lãi suất huy động USD cao nhất trên thị trường lên mức 4,5%/năm áp dụng cho các kỳ hạn trên 12 tháng.
Với mức chênh lệch giữ đầu vào và đầu ra được nới rộng hơn trước đây, khi lãi suất cơ bản ở mức 7% và trần lãi suất khống chế không quá 10,5%, khả năng tiếp cận nguồn vốn vốn tín dụng VND của khách hàng lại được mở rộng hơn. Nghịch cảnh này theo như lãnh đạo một NHTMCP lớn có hội sở tại TPHCM, là hoàn toàn có cơ sở.
Vị lãnh đạo này cho hay, khi trần lãi suất chỉ ở mức 10,5%, biên lãi suất rất hẹp nên muốn cho vay hiệu quả và tính toán giá thành cho vay theo các lý thuyết giá thành tín dụng rất cơ bản, các NH phải lựa chọn khách hàng rất kỹ căn cứ thu nhập tổng thể mà họ đem lại cho ngân hàng. Khi biên độ được nới rộng với lãi suất cho vay được nâng lên đến tối đa 12%/năm (vay thông thường), điều kiện phục vụ khách hàng của các NH cũng được mở rộng thêm.
Tổng Giám đốc ACB – ông Lý Xuân Hải - nhận định, với các DN vừa và nhỏ hay khách hàng cá nhân là khách hàng mục tiêu của ACB, nhu cầu vốn không chỉ là ở lãi suất thấp mà quan trọng hơn là khả năng tiếp cận nguồn vốn nhanh và thủ tục đơn giản. So với khả năng sinh lời trên đồng vốn của các DN vừa và nhỏ ở mức 25-30%, mức lãi vay 10,5%, 11% hay 12%/năm theo như nhiều ý kiến không hẳn là yếu tố quan trọng nhất.
Song dù có tạo được mức tăng đáng kể trong biểu lãi suất, khả năng huy động vốn VND của các NH chưa hẳn đã được cải thiện. Theo như nhiều ý kiến, trong bối cảnh chịu nhiều áp lực từ các kênh đầu tư khác như đầu tư vào vàng, mức tăng lãi suất huy động VND chưa hẳn thuyết phục được người dân gửi tiền vào NH.
Trước đó dù liên tục được ra các biểu lãi suất mới cùng với các chính sách tặng lãi suất hay tặng tiền trên tỉ lệ tiền gửi, vốn huy động vào NH cũng không tạo được mức biến động lớn. Khẳng định nguồn vốn huy động vào các NH vẫn tăng lên và khả năng an toàn thanh toán của các NH vẫn đảm bảo, song theo Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) – ông Nguyễn Ngọc Bảo - huy động vốn của các NH trong tháng 11 mới tăng khoảng 1%.
